ลามาร์กได้เสนอแนวคิดเพื่ออธิบายว่าสิงมีชีวิตมีการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างให้เข้ากับสภาพแวดล้อมขณะเกิดวิวัฒนาการ แนวคิดของลามาร์กมีดังนี้
กฎการใช้และไม่ใช้
(Law of use and disuse)
”อวัยวะส่วนใดที่มีการใช้งานมากในการดำรงชีวิตจะมีขนาดใหญ่และแข็งแรงขึ้นขณะที่อวัยวะไม่ค่อยไดใช้งานจะอ่อนแอและเสื่อมลงไป”
กฎการถ่ายทอดลักษณะที่เกิดขึ้นมาใหม่(law
of inheritance of acquired characteristic)
”การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของสิ่งมีชีวิตที่เกิดขึ้นภายในชั่วรุ่นนั้นสามารถถ่ายทอดไปยังรุ่นลูกนั้นได้”
แนวคิดดังกล่าวไม่มีหลักฐานสนับสนุนว่าลักษณะที่เกิดขึ้นมาใหม่ในชั่วชีวิตสามารถถ่ายทอดไปยังรุ่นต่อไปได้
ทำไห้ไม่ได้รับการยอมรับจากนักวิทยาศาสตร์ในสมัยนั้น
•นักเรียนยกตัวอย่างการเปลี่ยนแปลงของสิ่งมีชีวิตเพื่ออธิบายกฎการใช้และไม่ใช้ได้อย่างไร
- ตัวอย่างเช่น นักกีฬาวีลแชร์ใช้กล้ามเนื้อแขนในการผลักรถวีลแชร์ในการเคลื่อนที่ทำให้แขนมีขนาดใหญ่ขึ้น ส่วนกรณีคนไข้ที่ได้รับอุบัติเหตุขาหักต้องเข้าเฝือกขานานหลายเดือนหรือคนที่เป็นอัมพาตไม่สามารถขยับขาเคลื่อนไหวได้เหมือนปกติ ขาจะลีบเล็กลง
- ลักษณะของสิ่งมีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงจากกฎการใช้และไม่ใช้ ไม่สามารถถ่ายทอดไปยังรุ่นลูกได้ เนื่องจากเป็นการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับเซลล์ร่างกาย ไม่ได้เกิดกับเซลล์สืบพันธุ์
•นักเรียนจะใช้แนวคิดของลามาร์กในการอธิบายการเปลี่ยนแปลงรูปร่างของยีราฟที่มีลักษณะคอและขายาวขึ้นได้อย่างไร
- จากหลักฐานซากดึกดำบรรพ์พบว่ายีราฟในอดีตมีลักษณะคอและขาสั้น
เมื่ออาหารบริเวณพื้นดินมีไม่เพียงพอทำให้ยีราฟต้องยืดคอและเขย่งขาเพื่อกินใบไม้บนต้นไม้สูง
ๆ อยู่เสมอทำให้มีคอและขายาวขึ้น
และลักษณะดังกล่าวนี้มีการถ่ายทอดไปยังรุ่นต่อไปทำให้ยีราฟในปัจจุบันมีลักษณะคอและขายาว
•นักเรียนจะออกแบบการทดลองอย่างไรเพื่อพิสูจน์แนวคิดเกี่ยวกับวิวัฒนาการของลามาร์ก
- ทดลองโดยตัดอวัยวะของสัตว์ที่มีช่วงอายุสั้น
เช่น
ตัดหางหนูแล้วปล่อยให้หนูที่ถูกตัดหางมีการผสมพันธุ์กันแล้ววัดความยาวของหางรุ่นลูกที่เกิดขึ้น
แล้วตัดหางหนูในรุ่นต่อ ๆ ไป
และปล่อยให้ผสมพันธุ์กันพร้อมทั้งวัดความยาวหางของรุ่นลูกที่เกิดขึ้นในทุก ๆ รุ่น
ขอบคุณข้อมูลดีๆจาก : http://www.suwannaramwittayakom.com/science/anocha/ppt/2552_1/m6.files/frame.htm
คำถาม
– คำตอบ
•ขณะเดินทางไปกับเรือบีเกิล ดาร์วินได้แนวคิดจากชาลส์
ไลเอลล์อย่างไร
- โลกเกิดขึ้นมานานและมีการเปลี่ยนแปลงของชั้นหิน
และเปลือกโลกอย่างค่อยเป็นค่อยไปดังนั้นสิ่งมีชีวิตบนโลกย่อมมีการเปลี่ยนแปลงหรือเกิดวิวัฒนาการขึ้น
•สภาพภูมิศาสตร์ของเกาะกาลาปากอสมีลักษณะอย่างไร
- หมู่เกาะกาลาปากอสเกิดจากการระเบิดของภูเขาไฟ
ทำให้เกิดเกาะใหญ่เกาะเล็กจำนวนหลายเกาะซึ่งมีสภาพภูมิอากาศและสภาพภูมิศาสตร์ที่แตกต่างกัน
•นักเรียนคิดว่าสิ่งมีชีวิตบนหมู่เกาะกาลาปากอสมาจากไหน
- อพยพมาจากแผ่นดินใหญ่ในประเทศอีเควดอร์
•ถ้ามีการอพยพมาจากแผ่นดินใหญ่จะสามารถอพยพมาได้อย่างไร
- อาจอพยพมากับสิ่งที่ลอยน้ำได้
เช่น ขอนไม้ หรือถูกพายุพัดพามา
•ถ้านกฟินช์มาจากบรรพบุรุษเดียวกัน
และสิ่งมีชีวิตไม่มีการเปลี่ยนแปลง จะงอยปากของนกฟินช์จะแตกต่างกันหรือไม่ อย่างไร
- นกฟินช์ที่มาจากบรรพบุรุษเดียวกัน
และสิ่งมีชีวิตไม่มีการเปลี่ยนแปลง ดังนั้นจะงอยปากของนกฟินช์ในหมู่เกาะต่าง ๆ
ย่อมมีจะงอยปากที่เหมือนกัน
•นักเรียนจะอธิบายการเกิดนกฟินช์หลายสปีชีส์บนหมู่เกาะกาลาปากอสโดยใช้ทฤษฎีของดาร์วินได้อย่างไร
-
นกฟินช์ที่อพยพมาจากแผ่นดินใหญ่ ได้ไปอาศัยอยู่ตามเกาะต่าง ๆ
ซึ่งมีสภาพแวดล้อมแตกต่างกัน
จึงมีการปรับเปลี่ยนไปใช้ทรัพยากรในการดำรงชีวิตที่แตกต่างกันทำให้นกฟินช์ที่มีจะงอยปากเหมาะสมกับทรัพยากรในการดำรงชีวิตในเกาะนั้น
ๆ มีโอกาสอยู่รอดได้ดีกว่า และมีโอกาสถ่ายทอดลักษณะดังกล่าวไปยังรุ่นต่อๆไป
ทำให้นกฟินช์ในแต่ละเกาะมีลักษณะที่แตกต่างกันมากขึ้นจนกระทั่งเกิดเป็นนกฟินช์หลาย
ๆ สปีชีส์ในปัจจุบัน
•นักเรียนคิดว่าแนวคิดเกี่ยวกับวิวัฒนาการของลามาร์กและดาร์วินเหมือนกันหรือแตกต่างกันอย่างไร
-
แนวคิดเกี่ยวกับวิวัฒนาการของลามาร์กและดาร์วินเหมือนกันคือ
เป็นวิวัฒนาการที่เกิดขึ้นกับสิ่งมีชีวิตเพื่อให้สิ่งมีชีวิตมีลักษณะเหมาะสมกับสภาพแวดล้อม
แต่แนวคิดเกี่ยวกับวิวัฒนาการของลามาร์กนั้น
การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับสิ่งมีชีวิตเป็นผลมาจากการใช้หรือไม่ใช้อวัยวะหรือโครงสร้างนั้นที่สามารถถ่ายทอดไปยังรุ่นต่อไปได้
ขณะที่แนวคิดเกี่ยวกับวิวัฒนาการของดาร์วิน
ลักษณะของสิ่งมีชีวิตที่ถ่ายทอดไปยังรุ่นต่อไปได้นั้นเป็นลักษณะที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมที่ดำรงชีวิตอยู่
•ทฤษฎีวิวัฒนาการสังเคราะห์อธิบายกลไกการเกิดวิวัฒนาการได้อย่างไร
- ทฤษฎีวิวัฒนาการสังเคราะห์เน้นความสำคัญของประชากรซึ่งเป็นหน่วยของวิวัฒนาการโดยสิ่งมีชีวิตแต่ละตัวในประชากรเดียวกันมีความแปรผันแตกต่างกัน
ลักษณะทางพันธุกรรมใดที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมจะประสบความสำเร็จในการสืบพันธุ์
และถ่ายทอดลักษณะดังกล่าวไปยังรุ่นต่อ ๆ ไป ทำให้เกิดวิวัฒนาการขึ้น
ขอบคุณข้อมูลดีๆจาก : http://www.suwannaramwittayakom.com/science/anocha/ppt/2552_1/m6.files/frame.htm